Fruktoza: jakie są jej źródła i czy jest zdrowym zamiennikiem cukru?

Mówi się, że stanowi dobry słodzik dla cukrzyków i osób odchudzających się. Inni zaś, podkreślają, że jej nadmiar jest bardzo szkodliwy i ma negatywne właściwości zdrowotne! Jak jest naprawdę…?

Czym właściwie jest fruktoza?

Jest to inaczej cukier owocowy. Związek ten należy do cukrów prostych, naturalnie występujących m.in: w miodzie i owocach. Stanowi około 15 do 30% wszystkich cukrów spożywanych wraz z dietą.

Fruktoza jest składnikiem sacharozy (dwucukier – glukoza + fruktoza), czyli tradycyjnego cukru, który znajdziemy w większości domów w cukiernicy. Jest ona dwa razy słodsza od glukozy (innego węglowodany prostego występującego w owocach).

Poza powyższymi przykładami, źródłem fruktozy w diecie jest również syrop glukozowo-fruktozowy (syrop kukurydziany), który powszechnie stosowany jest do słodzenia:

• napojów
• słodyczy
• ciastek
• pieczywa

Fruktoza w owocach

W naturze, źródłem fruktozy są przede wszystkim owoce, w których występuje ona najczęściej w połączeniu z glukozą. Owoce dzielą się na te, w których dominuje glukoza i te, w których przeważa fruktoza.

Do tej drugie grupy należą:

• jabłka
• gruszki
• melon
• mango
• papaja
• pigwa
• arbuz
• wiśnie
• winogrona
• karambola

Duże ilości fruktozy znajdziesz także w suszonych owocach, sokach owocowych oraz koncentratach owocowych.

Szkodliwość cukru owocowego

Narządem, który jako jedyny potrafi metabolizować fruktozę jest wątroba.

Cukier owocowy ulega w niej przemianie do glukozy, glikogenu (cukier zapasowy gromadzony w mięśniach), kwasu mlekowego oraz wolnych kwasów tłuszczowych.

Kwasy tłuszczowe powstające w wyniku metabolizmu fruktozy mogą sprzyjać, takim schorzeniu jak stłuszczenie wątroby, ale i zwiększać ryzyko chorób układu krążenia. Poza tym uznaje się, że nadmierne spożycie cukru owocowego może zwiększać ryzyko:

• insulinooporności i cukrzycy typu II
• otyłości przez zwiększanie odporności na leptynę (hormon produkowany przez tkankę tłuszczową, którego rolą jest hamowanie apetytu)
• nadmiernego stężenia kwasu moczowego, który może prowadzić do uszkodzenia stawów
• niektórych nowotworów
• demencji i choroby Alzheimera

Czy warto stosować fruktozę jako zamiennik cukru?

Fruktoza stosowana jest jako zamiennik cukru dla diabetyków, ponieważ jest ona metabolizowana przez wątrobę, co z kolei znacznie słabiej wpływa na stężenie glukozy we krwi. Ponadto jej indeks glikemiczny wynosi tylko: 20 (co wskazuje na niską wartość indeksu glikemicznego, podczas, gdy ten sam wskaźnik dla cukru białego wynosi: 100.

Niestety nadmiar fruktozy okazuje się bardzo szkodliwy. Z tego powodu jako zamienniki cukru znacznie częściej poleca się ksylitol, erytrytol i stewię.